
کتاب هنر تهیه کنندگی رادیوکه به تازگی به وسیله مرکز پژوهشها وافکارسنجی صداوسیما منتشر شده است ،دومین کتاب تخصصی درباره تهیه کنندگی رادیو است که به زبان فارسی تألیف شده است.
«تهيهكنندگي در راديو» شغل است يا هنر؟ اين پرسشي است كه شايد دانستن پاسخش براي شما هم جالب باشد. برخی افراد فکر میکنند تهیهکنندگی رادیو کاري اداری مثل اپراتوری یک شرکت مخابراتی است و تهیهکننده هم مثل کارمندان ساير ادارات با شروع ساعت كاري مجموعهاي از کارها را بهصورت معمول انجام میدهد و با پايان وقت اداري محل كارش را ترك ميكند و به زندگي روزمرهاش ميپردازد؛ اما واقعيت اینگونه نيست. خيلي از تهيهكنندگان راديو شبانهروز به برنامهاي كه قرار است در راديو تهيه كنند، فكر ميكنند، و به عبارتي راديو براي ايشان بعد از ساعت اداري تمام نميشود. تهیهکنندگی رادیو در مرتبه اول هنر است که با ذوق، هوشمندی و توانايیهای شخصی افراد سروکار دارد و در مرتبه بعد با جهانبینی و نگرش آنها به محیط پیرامون، و دستآخر به آموزشها و ضوابط ایستگاه رادیويی که در آن کار میکنند، مربوط ميشود. تهيهكننده راديو درست مثل یک نقاش است که با داشتن ذوق سرشار به خلق تابلوی نقاشی میپردازد و اگر کار سفارشی هم انجام میدهد، این کار مانع جدی در بروز جوهره هنر ذاتی او نيست. برنامه راديويي مثل همان تابلوي نقاشي است كه حتي اگر سفارشي هم باشد، باز نشانهاي از درك هنري و ذهن خلاق هنرمند خلقكنندهاش را با خود دارد.
ميتوانيم تهیهکننده رادیو را به کارگردان سینما تشبیه کنیم که تکنیک و محتوا را هنرمندانه در هم میآمیزد و با مدیریت هوشمندانه خود تمامی عوامل انسانی و تجهیزات را در جهت خلق یک اثر سینمايی هماهنگ مینماید تا به هدف موردنظر دستیابد.
همانقدر که استعداد فردی و مهارتهای اکتسابی در قالب آموزشهای تئوری و عملی برای نقاششدن یا فیلمسازی لازم است، تهیهکننده رادیو هم باید دارای استعداد ذاتی این کار باشد؛ آنگاه با فراگیری فنون مربوطه به کار برنامهسازی برای رادیو بپردازد.
هدف این کتاب در مرحله اول، ارائه اطلاعات لازم به علاقهمندان تهیهکنندگی رادیو برای ارزیابی استعداد و قابلیتهای فردی خود برای انتخاب این حرفه هنری است و در گام بعدی، به ارائه اصول اولیهای ميپردازيم که برای ساخت برنامه رادیويی مفید و مؤثر است و از این منظر میتواند راهنمايي برای کسب مهارتهای ضروری برای ساخت برنامه باشد.
در این کتاب، سعي شده به نيازهاي روز راديو و تغييرات اخير در برنامهسازي توجه شود و به آنچه بيشتر موردنیاز علاقهمندان شغل تهيهكنندگي است، پرداخته شود.
کتاب هنرتهیه کنندگی دررادیو به قلم علیرضادباغ پس از چندسال انتظارسرانجام توسط مرکز پژوهشهای صداوسیما به چاپ رسید وبه زودی دراختیارعلاقمندان قرارخواهدگرفت.این کتاب که بامقدمه ای از دکترحسن خجسته آغازمی شود، به عنوان راهنمایی برای علاقمندان هنرتهیه کنندگی رادیو به شمارمی رود و در شش فصل به شرح ویژگیهای شخصی وحرفه ای تهیه کننده رادیویی می پردازد.عناوین فصلهای ششگانه کتاب عبارتنداز:
فصل اول :کدام رسانه؟کدام پیام؟
فصل دوم:آیا من می توانم تهیه کننده رادیویی شوم؟
فصل سوم:کدام سوژه؟کدام موضوع؟
فصل چهارم:کدام طرح وکدام برنامه؟
فصل پنجم:روندتولید برنامه
فصل ششم :کلاس تجربه بایادداشتهایی از اساتیدارجمندخانم ماهدادتوکلی وآقایان مهدی سدیفی،ایرج برخوردار،محمدمهاجروامیرهمایون یزدانپور
بديهي است، اين كتاب به تنهایی نميتواند از شخص مستعد يك تهيهكننده راديويي بسازد، زيرا معتقديم استوديو درسهایي به تهيهكننده ميدهد كه فقط در همانجا امكان تدريس آن وجود دارد و هيچ كتاب يا آموزشي به اندازه تجربه کردن نميتواند به تهيهكننده كمك كند تا راههاي موفقيت را بيابد. اين هم خيال باطلي است كه بگوييم شخص مستعد اگر در جو و فضاي استوديو قرار گيرد، ميتواند برنامهساز شود. علاقه و دانش يك بال پرواز هستند، اما اين پرنده نياز به بال ديگري هم دارد و آن آموزش و تجربه است. به همين دليل فصل پایانی کتاب با عنوان کلاس تجربه فرصت مغتنمی است تا خوانندگان عزیز از نظرات تنی چند از پیشکسوتان و اساتید این حرفه برای مرور بعضی از مباحث کلیدی کتاب استفاده كنند.
اميدواریم مطالعه اين كتاب براي تمام علاقهمندان به تهيهكنندگي راديو مفيد باشد؛ چه كساني كه در سازمانهاي رسانهاي فعاليت حرفهاي دارند و چه كساني كه به تهيهكنندگي بهعنوان هنري مثل فیلمسازی علاقهمندند و بهصورت غيرحرفهاي برنامه راديويي ميسازند.
علیرضا دباغ